حدود 100 پله را باید پایین رفت و یک کوزه‌آب را پرکرده و بالا آورد. حین پایین رفتن یکی دونفر را دیدم که کوزه‌ها را پر از آب کرده بودند و روی پله‌های لغزنده، به طرف تونل نوری که در بالای پله‌ها قرار داشت، با زحمت قدم برمی‌داشتند.
به‌راستی آن روزگاران مردمی‌که آن آب‌انبار‌های عظیم را در عمق زمین می‌ساختند و قنات‌ها را به آن می‌کشانیدند راجع به آب چه فکر می‌کردند؟ من زمانی که تهران لوله‌کشی نشده بود را به یاد دارم که جویها آب را به آب‌انبار می‌آوردیم و ذخیره می‌کردیم، بدون تصفیه شدن و یا یک فیلترساده.
بنابراین نسبت به کودکان امروز که اصلا به آب فکر نمی‌کنند، لااقل ماهی یکی‌دوبار باید بی‌خوابی می‌کشیدیم تا آب، انبار کنیم. امروزه آب یعنی چرخانیدن یک پیچ یا یک شیر! همین.
ولی واقعا همیشه آب همین‌طور سهل‌الوصول خواهد ماند؟ به نظر می‌رسد که:«چنین نماند و چنین نیز نخواهد ماند.» سازمان ملل‌متحد اخیرا سالی را برای فکر کردن به آب نامگذاری کرد و اعلام شد که جنگ‌‌های آینده بر سر آب خواهند بود!
اختلاف و مناقشه بر سر آب رودخانه‌هایی که در یک کشور سرچشمه می‌گیرند و به کشور دیگر سرازیر می‌شوند در سراسر آسیا وجود دارد. راه دور نمی‌رویم!
سال‌ها است که بر سر سهم ایران از آب هیرمند یا «هلمند» اختلاف است. سدها را روی این رود عظیم در داخل خاک افغانستان بسته‌اند و «هامون» از آب حق ایران محروم مانده تا جایی که کار به خشکی‌‌هامون انجامید! چه کسی باور می‌کرد که در کف‌هامون اتومبیل‌ها به حرکت درآیند؟
مجله نیچر(Nature) که از معتبرترین مجلات علمی‌جهانی است و در انگلستان منتشر می‌شود در شماره این هفته خود نوشت: آب اقیانوس‌ها اسیدی شده‌اند.
به حدی که در اطراف قطب جنوب، حلزون‌های دارای محافظ آهکی قادر به تشکیل این لایه نیستند و این حلزون‌ها و جانداران دیگری که لایه آهکی از خود می‌سازند در معرض خطراند و چون اینها به مصرف تغذیه نهنگ‌ها می‌رسند، این جانوران از تغذیه محروم مانده‌اند و دامنه اسیدی شدن آب اقیانوس هر روز فراتر می‌رود: خبرکوتاه بود ولی جامعه علمی‌جهان را شدیدا تکان داد.
چند مسئله را در این رابطه باید لحاظ کرد:
1 - کره‌زمین تا آنجا که انسان می‌داند تنها کره حاوی حیات یا سیاره زنده در عالم محسوب می‌شود.
2 -حیات روی زمین از دریاها آغاز شد و هنوز هم حیات دریاها متنوع‌تر و پربارتر از محیط‌های خشکی است.
3 - در اقیانوس‌ها هم مانند خشکی‌ها مناطقی بارورتر و کم نعمت‌تر وجود دارند و این نقاط بر حسب وجود موادغذایی پدید آمده‌اند. طبعا مناطق سرشار از موادغذایی بهتر از حیات حمایت می‌کنند و تنوع حیاتی بیشتری را دارا هستند.
4 - جریان‌هایی در اقیانوس‌ها وجود دارند (مانند گلف‌استریم) که موادغذایی و نیز جانداران را به راحتی جابه‌جا می‌کنند. از طرف دیگر جریان‌های دایره‌وار از کف آب مواد را روی سطح می‌آورند و مجددا به عمق برمی‌گردانند.(upwell)
5 - در نتیجه این جریان‌ها، آب اقیانوس‌ها به اصطلاح «به هم زده می‌شوند» به این ترتیب موادآلوده کننده وارد شده در اقیانوس‌ها هم به سایر نقاط منتقل می‌شوند و به اصطلاح هیچ نقطه‌ای از دریاها از این آلودگی‌ها مصمون نمی‌مانند.
6 - آب، محیطی 800برابر غلیظ‌تر از هواست ، بنابراین انتقال مواد (خواه آلوده‌کننده یا موادغذایی) به مراتب سریع‌تر صورت می‌پذیرد.
حال باتوجه به این حقایق ملاحظه می‌کنید که این گهواره حیات کائنات چقدر آسیب‌پذیر است؟ ولی چرا باید آب اقیانوس‌ها اسیدی شود؟ در ظرف 60سال گذشته اقیانوس‌ها آنقدر آلوده شده‌اند که در تمام مدت پیدایش آنان روی زمین اینقدر آلودگی در آنها به وجود نیامد، یعنی 60سالی که دست انسان خطاکار در حال فعالیت بوده بیش از 4000 میلیون‌سال گذشته به اقیانوس‌ها آسیب وارد شده است.
رها کردن زباله‌های اتمی‌و معمولی در اقیانوس‌ها، ورود انواع سموم دفع آفات نباتی و کود‌های شیمیایی،ورود فلزات سنگین، مواد مسموم‌کننده ناشی از استخراج نفت، ورود لکه‌های نفتی، ورود و انتقال موجودات از یک نقطه عالم برنقطه دیگر توسط آب توازن کشتی‌ها و ... کافی نیست اکنون مسئله اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها پیش آمده است.
مکانیزم و چگونگی عمل ساده است. باران‌های اسیدی دهه قبل اروپا را بیاد دارید؟ کارخانه‌های اروپایی که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کردند (مانند نفت و ذغال‌سنگ) دی‌اکسیدکربن (CO2) را وارد اتمسفر می‌کردند (و می‌کنند). این گاز که به آن گاز گلخانه‌ای هم می‌گویند با آب موجود در اتمسفر ترکیب شده تولید اسید می‌کنند.
این اسید همراه باران بر سر درختان جنگل‌های سرسبز اروپا باریده، به سادگی گیاهان را می‌پوشاند.
گاز CO2 بعضاً توسط گیاهان سبز جذب می‌شود و تبدیل به مواد آلی می‌شود، بنابراین اهمیت جنگل‌ها اینجا مشخص می‌شود. اگر جنگل به اندازه کافی برای جذب CO2 تولید شده نداشته باشیم، مقداری به فضا می‌رود و تولید پدیده‌ای به نام اثر گلخانه‌ای می‌شود، یعنی نور خورشید به زمین می‌رسد و به دلیل سپری که از ترکیب CO2 و بخار آب در حدود 50 کیلومتری زمین تشکیل می‌شود، گرمای زمین خارج نمی‌شود، یعنی زمین گرم و گرمتر می‌شود و بالاخره مقداری از CO2 جذب اقیانوس‌ها می‌شود.
در نواحی استوایی که آب گرمتر است جذب CO2 بیشتر است ولی دیدیم که جریان‌هایی اسید تشکیل شده ترکیب CO2 و آب را به نقاط گوناگون اقیانوس‌ها پراکنده می‌سازند. در قطب جنوب، این اسید، به علت سرمای آب و هوا غلیظ‌تر می‌شود.
علاوه بر جوشانیدن، انجماد مواد محلول نیز موجب غلیظ‌تر شدن این مواد می‌شود! بقیه را می‌توان حدس زد. اسید غلیظ تشکیل شده مواد آهکی را در خود حل می‌کند و جانداران صدف‌دار، بی‌صدف می‌شوند. با توجه به انتقال مواد در اتمسفر و در اقیانوس‌ها، خدا می‌داند که این مواد (CO2) را چه کشوری تولید کرده که موجب اسیدی شدن آب اطراف قطب‌جنوب شده.
ولی یک نکته حقیقت دارد، ایالات متحده آمریکا که حدود یک سوم گازهای گلخانه‌ای جهان را صادر می‌کند، از امضای پروتکل کیوتو که برای کنترل صدور گازهای گلخانه‌ای تشکیل شد خودداری کرد و با این عمل کشورهای دیگری مانند استرالیا و نیوزیلند و بسیاری دیگر، تشویق به عدم همکاری شدند و یکی از تبعات این خودسری‌ها، اسیدی و یا ترش شدن آب‌های عالم است.
جای تأسف است که سرسختی و سماجت این کشورها و بی‌توجهی به مصالح زیست‌محیطی کره زمین و جامعه جهانی، نه تنها مردم کشور خودشان را گرفتار بلایایی مانند کاترینا و ریتا می‌کند، بلکه مجموعه حیاتی گهواره حیات را هم به نیستی می‌کشاند. راستی که:
این جهان کوه است و فعل ما ندا
سوی ما آید صداها را ندا!
